Sosyologmerve İşlevselcilik, toplumu bir makineye ya da bir vücuda benzeten sosyolojik bir bakış açısıdır.
Tıpkı bir saatin çarkları gibi, toplumun da parçaları vardır:
👨👩👧👦 Aile – 🏫 Okul – 🕌 Din – ⚖️ Hukuk – 💼 Ekonomi gibi.
Bu parçalar birlikte çalışırsa toplum düzgün işler.
Her birinin bir işlevi (görevi) vardır.
Basit Tanım:
İşlevselcilik, toplumun her kurumunun (aile, okul, din vs.) belli bir amacı ve düzeni sürdürmekte bir görevi olduğunu savunur.
En Bilinen Temsilcisi: Émile Durkheim
Durkheim’a göre:
- Toplum bir organizma gibidir.
- Parçalar (kurumlar) birlikte çalışırsa toplum sağlıklı olur.
- Toplumsal düzen, ortak değerler sayesinde ayakta kalır.
- Bireyler, toplum sayesinde bir arada yaşar.
İşlevselciliğe Göre Bazı Kurumlar Ne İşe Yarar?
| Kurum | İşlevi (Topluma Katkısı) |
|---|---|
| Aile | Çocuklara toplumsal değerleri öğretir. Sevgi, güven sağlar. |
| Okul | Bilgi aktarır, kurallara uymayı öğretir. |
| Din | Ahlaki kurallar koyar, birlik duygusu yaratır. |
| Hukuk | Davranışları sınırlar, düzen sağlar. |
| Ekonomi | Mal ve hizmet üretir, kaynakları dağıtır. |
İşlevselcilik Ne Zaman Eleştirilir?
İşlevselcilik her şeyi “toplumun yararına” gibi görme eğilimindedir.
Ama bazı sorunları görmezden gelebilir:
- Yoksulluk, eşitsizlik, ayrımcılık gibi konulara yeterince odaklanmaz.
- Sanki herkes sisteme uyum sağlamalıymış gibi düşünür.
- Bu yüzden bazıları, “bu kuram güçlülerin işine yarar” diye eleştirir.
Özetle
✅ Toplum bir düzen sistemidir.
✅ Her kurumun bir görevi (işlevi) vardır.
✅ Toplumun parçaları uyum içinde çalışırsa düzen devam eder.
❗ Eşitsizlik ya da değişim konularında zayıf kalabilir.
